Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938’de, saat 09.05’te Dolmabahçe Sarayı’nda, “Türk’ün tarihinde ve gönlünde daima yaşamak” üzere hayata veda etti.
Atatürk’ün sonsuzluğa göçtüğü gün hükümet, milli yasın acısını her satırında ortaya koyan ve ulusun duygularını dile getiren resmi bir tebliğ yayımladı.
Anadolu Ajansı (AA) tarafından duyurulan bu tebliğ, o günün diliyle şöyle:
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin resmi tebliğidir: Müdavi ve müşavir tabiplerinin neşredilen son raporu Atatürk’ün dünyaya gözlerini kapadığını bildirmektedir. Bu acı hadise ile Türk vatanı büyük yapıcısını, Türk milleti Ulu Şef’ini, insanlık büyük evladını kaybetti. Milletimize içimiz yanarak bu tarife sığmayan ziyanından dolayı en derin taziyelerimizi sunarız. Kederlerimizin tesellisini ancak ve ancak onun büyük eserine bağlılıkta ve aziz vatanımızın hizmetinde ararız. Şurasını da her şeyden evvel beyan etmeliyiz ki, ölmez olan, onun büyük eseri Cumhuriyet Türkiyesi’dir.
Hükümetimiz, içinde bulunduğumuz bu mühim anda bugüne kadar olduğu gibi dikkatle vazife başındadır. Müesses olan nizamı ve vaziyeti idame hususunu, büyük Türk milletinin hükümeti ile tek vücud olarak teyid ve temin edeceğine şüphe yoktur. Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 33’üncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi Reisi Abdulhalik Renda, Reisicumhur Vekaleti vazifesini deruhte etmiş ve ifaya başlamıştır. Gene Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 33’ncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi derhal yeni Reisicumhur intihab edecektir.
Türkiye’nin büyük makamına Teşkilatı Esasiye Kanunu’na göre, geçecek zatın etrafında hükümeti ile şanlı ordusu ile ve bütün kuvveti ile Türk milleti, sarsılmaz bir varlık olarak toplanacak ve yükselmesine devam edecektir. Bugün ayrılığına ağladığımız Büyük Şefimiz Atatürk, her vakit Türk milletine güvendi. Eserlerini bu güvenle yaptı. İdamesi esbabını da istikmal ederek, güvenle büyük milletimize bıraktı. Ebedi Türk milleti, onun eserlerini ebediyetle yaşatacaktır. Türk gençliği, onun kıymetli vediası olan Türkiye Cumhuriyeti’ni daima koruyacak ve onun izinde yürüyecektir. Kemal Atatürk, Türk’ün tarihinde ve gönlünde daima yaşayacaktır.”
Düzce depremi
12 Kasım 1999’da, o dönem Bolu’nun ilçelerinden Düzce’nin merkez üssü olduğu 7,2 büyüklüğünde deprem yaşandı. Düzce ve Kaynaşlı ile Bolu’nun bir bölümünde etkili olan saat 18.57’deki depremde 894 kişi öldü, 4 bin 948 kişi yaralandı.
30 saniye süreyle etkili olan deprem, pek çok ilde hissedildi. Deprem nedeniyle Düzce’deki konutların yüzde 82’si, iş yerlerinin yüzde 87’si hasar gördü.
Düzce’deki depremin ardından ilçeye, hızlı şekilde kalkınabilmesi için 9 Aralık 1999’da 57. Hükümet tarafından il statüsü verilmesi kararlaştırıldı. TBMM’den geçen karar ve dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in onayı ile Düzce, Türkiye’nin 81. ili oldu.
Belli başlı öteki olaylar
6 Kasım
1814- Enstrüman yapımcısı ve saksafonu bulan Adolphe Sax doğdu.
1893- Besteci Pyotr İlyiç Çaykovski, 53 yaşında St. Petersburg’da öldü.
1913- Hint lider Mahatma Gandhi tutuklandı.
1917- Finlandiya bağımsızlığını ilan etti.
1917- Bolşevik Ekim Devrimi (eski Rus takvimine göre Ekim 25): Lenin ve Troçki, Petograd’da kontrolü ele geçirdi.
1918- Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi.
1931- İstanbul’daki dolmuşlarda sarı-siyah damalı çizgi uygulaması başlatıldı.
1936- İzmit’te kağıt ve karton fabrikası açıldı.
1955- Kayseri Şeker Fabrikasında üretime başlandı.
1979- Türkiye’de “Hoş Memo” olarak tanınan çizgi bant “Li’l Abner’in” yaratıcısı All Capp, 70 yaşında öldü.
1981- YÖK Yasası yürürlüğe girdi.
1983- ANAP tek başına iktidar oldu.
1983- Ressam Münif Fehim öldü.
1989- Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kuruldu.
2009- Türk dil bilimci İlhan Ayverdi, 83 yaşında vefat etti.
2012 – İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Ergenekon davasında, gizli tanık Deniz’in Şemdin Sakık olduğu ortaya çıktı.
2013- Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat’ın cesedinde ve mezarındaki toprakta radyoaktif polonyum elementine rastlandığı bildirildi.
2015- Bulgaristan’da, güvenlik sektörü çalışanlarının 20 brüt maaş emeklilik ve istifa tazminatının yarıya düşürülmesi kararına tepki gösteren 2 bin polis istifa etti.
2016- Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Sebahat Tuncel, “silahlı terör örgütüne üye olmak” suçundan tutuklandı.
2017- ABD, Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerinde sınırlı ölçüde vize başvurularını yeniden kabul etmeye başladı.
2017- Tokyo Uluslararası Film Festivali’nde büyük ödülü “Buğday” filmiyle Semih Kaplanoğlu kazandı.
2020 – “Futbolda şike” davasında tüm sanıklar “şike ve teşvik” suçlarından beraat etti.
2021- Türk savunma sanayisi tarafından geliştirilen yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma füzesi “Siper”, atış testini başarıyla geçti.
7 Kasım
1600- Divan şiirinin ustalarından Baki öldü.
1665- Yaşayan en uzun ömürlü gazete The London Gazette’nin ilk baskısı yayımlandı.
1892- İstanbul’da Darülaceze’nin temeli atıldı.
1910- Rus yazar Tolstoy öldü.
1917- Sovyetler Birliği kuruldu.
1920- Türk ordusu Gümrü’yü işgal etti.
1921- İtalya’da Mussolini, kendisini Ulusal Faşist Partisi lideri ilan etti.
1929- New York’taki Modern Sanatlar Müzesi halka açıldı.
1958- Gazeteci yazar Aka Gündüz, 72 yaşında öldü.
1988- Nebioğlu Yayınevinin kurucusu Osman Nebioğlu öldü.
1991- Basketbol yıldızı Magic Johnson, HIV testinin pozitif çıkmasının ardından basketbolu bıraktığını açıkladı.
2003- Dünyanın en büyük yüzen kitap fuarı “MV Daulus” İzmir’in Alsancak Limanı’na geldi.
2004- Cumhuriyet döneminin ilk kadın yazarlarından Cahit Uçuk, 95 yaşında İstanbul’da vefat etti.
2005- Yazar ve senarist Sulhi Dölek, 57 yaşında İstanbul’da öldü.
2011- Ünlü şarkıcı Michael Jackson’ın doktoru Conrad Murray, Jackson’a güçlü bir anestezi ilacı olan “propofol”den aşırı dozda vererek ölümüne neden olmaktan suçlu bulundu.
2012 – Demokrat Parti adayı Barack Obama, ikinci kez ABD Başkanı seçildi. Obama, zafer konuşmasında, “Beyaz Saray’a her zamankinden daha kararlı ve daha ilham almış şekilde döndüğünü” söyledi.
2013- İspanya’da 4 asra yakın geçmişi olan boğa güreşleri, resmen kültürel miras olarak tanındı.
2016- Terör soruşturması kapsamında HDP Hakkari Milletvekili Nihat Akdoğan tutuklandı.
2017- İngiltere’de, memelilerin atası kabul edilen iki hayvana ait 145 milyon yıllık fosiller bulundu.
2020 – ABD’de 3 Kasım’da yapılan 59. başkanlık seçimlerini Demokrat aday Joe Biden kazandı.
8 Kasım
1793- 13’üncü yüzyılın başlarında bir kale olarak inşa edilen Louvre, müze olarak hizmete girdi.
1912- Selanik, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
1923- Adolf Schicklgruber (Hitler), Münih’te ilk çıkışını yaptı. Bu başarısız çıkışın ardından 4 gün sonra 12 Kasım’da tutuklandı ve hapiste “Kavgam”ı yazdı.
1938- Atatürk’ün hastalığı normal seyrinden çıkarak şiddetlendi.
1944- ABD’de Roosevelt dördüncü kez başkan seçildi.
1973- Şair Faruk Nafiz Çamlıbel 75 yaşında öldü.
1979- Şair Nevzat Üstün 55 yaşında vefat etti.
1982- Halkoyuna sunulan Anayasa’nın yüzde 91,3 oyla kabul edildiği açıklandı.
1992- Berlin’de 350 bin kişi ırkçı şiddete karşı gösteri yaptı.
1998- Sinema sanatçısı Erol Taş vefat etti.
2006- DHKP/C terör örgütünün “üst düzey yöneticilerinden” Ercan Kartal, Sabancı suikastı ile yedinci Cumhurbaşkanı Kenan Evren’e suikast girişimi talimatını verdiği gerekçesiyle yargılandığı davada ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
2011- Fransız paleontologlar, Türkiye’de ilk kez dinozorların ortaya çıkmasından önce yaşamış 280 milyon yaşında bir kertenkelenin izlerini keşfetti.
2011- Eski Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu ve 1970’li yıllarda Muhammed Ali’nin en büyük rakibi ünlü boksör Joe Frazier kanserden öldü.
2012 – Merkezi Fransa’nın Lyon kentinde bulunan Uluslararası Polis Teşkilatı’nın (Interpol) başına ilk defa bir kadın yönetici getirildi. Interpol’un Roma’daki toplantısında yapılan seçime tek aday olarak giren 58 yaşındaki Mireille Ballestrazzi, başkan seçildi.
2013- Haiyan Tayfunu’nun Filipinler’de 5 binden fazla kişinin ölümüne yol açtığı açıklandı.
2016- ABD’de düzenlenen başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi Parti adayı iş adamı Donald Trump kazandı.
2017- Türkiye UNESCO Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi.
2018- ABD’nin California eyaletinde çıkan yangında 88 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 620 kilometrekarelik alanı etkisi altına alan yangın, California tarihinin “en büyük ve en çok can kaybının yaşandığı orman yangını” olarak kayıtlara geçti.
2021- Çin’in, Dünya yörüngesinde kurduğu uzay istasyonuna gönderdiği Şıncou-13 taykonot ekibinin uzay yürüyüşünde, Vang Yaping, uzay yürüyüşü yapan ilk Çinli kadın taykonot oldu.
9 Kasım
1444 – Varna Savaşı kazanıldı.
1877- Erzurum’a dayanan düşmana karşı Topdağı Savaşı kazanılarak, tabyalara Türk bayrağı çekildi.
1918- Almanya’da Cumhuriyet ilan edildi.
1935- Japon birlikleri Çin’de Şangay’ı işgal etti.
1936- Montreux Boğazlar Sözleşmesi resmen yürürlüğe girdi.
1938- Almanya’da Yahudi karşıtları şiddet eylemleri başlattı. Bu olaylar tarihe Kristal Gece (Kristallnacht) olarak geçti.
1938- Atatürk’ün son günü. Yayımlanan resmi tebliğlerde Atatürk’ün genel durumunun vahamete doğru gittiği açıklandı.
1982- Kenan Evren 101 pare top atışıyla Cumhurbaşkanı ilan edildi.
1985- Karpov’u yenen Kasparov, Dünya Satranç Şampiyonluğunu kazandı.
1989- Turgut Özal yemin ederek Cumhurbaşkanlığı görevine başladı.
1989- Berlin Duvarı yıkıldı.
1990- Yazar Kerim Korcan 72 yaşında öldü.
1991- Türkiye, Azerbaycan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke oldu.
2011- Van, merkez üssü Edremit olan 5,6 büyüklüğünde ikinci depremle sarsıldı. 39 kişinin hayatını kaybettiği depremde Bayram Oteli’nin enkazı altında kalan DHA muhabirleri Sebahattin Yılmaz ve Cem Emir de hayatını kaybetti.
2012 – ABD Merkezi Haberalma Örgütü (CIA) Direktörü David Petraeus, görevinden istifa etti. Evlilik dışı ilişkide bulunduğunu kabul eden Petraeus, Başkan Obama’ya gönderdiği dilekçesinde istifasının kabulünü istedi.
2013- Gırtlak kanseriyle mücadele eden usta gazeteci Savaş Ay, 59 yaşında İstanbul’da vefat etti.
2013- Danıştay 8’inci Dairesi, avukatların baro levhasına kayıt için “başı açık” fotoğraf vereceklerine ilişkin Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği’nin yürütmesini durdurdu.
2015- Anadolu Ajansının Makedonca ve Arnavutça yayın merkezi, Makedonya’nın başkenti Üsküp’te törenle açıldı.
2016- “Kozmik oda”da arama yaptıran ve meslekten ihraç edilen eski savcı Mustafa Bilgili, Ankara’nın Cebeci semtinde sahte kimlikle yakalandı.
2017- Türk basketbolunun duayen isimlerinden, Türkiye Basketbol Antrenörleri Derneği (TÜBAD) Başkanı, eski milli sporcu ve milli takım antrenörü Mehmet Baturalp, tedavi gördüğü hastanede 81 yaşında hayatını kaybetti.
10 Kasım
1483- Protestan reformunun lideri Martin Luther doğdu.
1922- VI. Mehmet Vahdettin, son Selamlık törenine katıldı.
1924- “Halk Fırkası”, “Cumhuriyet Halk Fırkası” adını aldı.
1938- Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk, yaşama gözlerini yumdu.
1953- Atatürk’ün naaşı, Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın katıldığı görkemli törenle Anıtkabir’e nakledildi.
1988- Atatürk, ölümünün 50’nci yılında ilk kez yas tutulmadan anıldı.
1989- Bulgaristan Devlet Başkanı Tudor Jivkov istifa etmek zorunda kaldı.
1992- Türkiye’nin ilk cep denizaltısı dalışı Bodrum’da gerçekleştirildi.
2006- Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi, gazeteci yazar Uğur Mumcu, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Prof. Dr. Muammer Aksoy ve Doç. Dr. Bahriye Üçok’un öldürülmesi olaylarının aralarında bulunduğu “Umut Davası”nda, sanık Ferhan Özmen’in, “Anayasal düzeni cebren değiştirmeye teşebbüs etme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına ilişkin kararı onadı. Ekrem Baytap’a 15 yıl hapis cezası verilmesine ilişkin kararı eksik soruşturma nedeniyle bozan Daire, öteki 7 sanığın ise Topluma Kazandırma Yasası’ndan yararlanamayacaklarına hükmetti.
2007- Amerikalı yazar Norman Mailer, 84 yaşında yaşamını yitirdi.
2013- Belçika, Filistin’in Brüksel Temsilcisi’ni artık “büyükelçi” olarak tanıdığını açıkladı.
2013- Hollanda’daki Türk toplumunun katkılarıyla dünyadaki tüm göçmenleri temsilen hazırlanan “Milli Göçmen İşçi Anıtı”, Rotterdam kentinde açıldı.
2016- Mardin’in Derik ilçesinde, PKK’lı teröristlerce kaymakamlık binasına düzenlenen roketatarlı saldırıda ağır yaralanan Kaymakam Muhammed Fatih Safitürk, tedavi gördüğü hastanede iki gün sonra şehit oldu.
2020 – Milli yüzücü Emre Sakçı, Uluslararası Yüzme Ligi’nin 8. ayağındaki erkekler 100 metre kurbağalama yarışında 55.74 saniyelik derecesiyle Avrupa rekoru kırarak birinci oldu.
2021- Küresel sıcaklık artışının bu yüzyılın sonunda 1,5 dereceyle sınırlandırılmasını hedefleyen Paris Anlaşması, Türkiye’de yürürlüğe girdi.
11 Kasım
1821- Rus yazar Dostoyevski doğdu.
1914- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletleri’ne savaş ilan etti.
1918- Almanya ile Müttefikler, I. Dünya Savaşı’nı bitiren anlaşmayı imzaladı.
1938- TBMM, İsmet İnönü’yü oy birliğiyle Cumhurbaşkanı seçti.
1942- Varlık Vergisi’ne ilişkin yasa TBMM’de kabul edildi.
1973- İsrail ile Mısır ateşkes imzaladı.
1976- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında 10 yıl süreyle elektrik alışverişini düzenleyen anlaşma imzalandı.
1997- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, şans oyunu “Sayısal Loto”yu başlattı.
2004- Filistin lideri Yaser Arafat, Paris yakınlarındaki bir askeri hastanede vefat etti. Arafat’ın cenazesi 12 Kasım’da Kahire’de düzenlenen törenden sonra Ramallah’ta toprağa verildi.
2006- Bülent Ecevit devlet töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.
2008- İstiklal Savaşı’nın hayattaki son gazisi emekli Albay Mustafa Şekip Birgöl vefat etti.
2010- Irak’ta 8 ay sonra iktidarın paylaşımı konusunda anlaşmaya varıldı. Nuri El Maliki yeniden başbakan, Celal Talabani de yeniden cumhurbaşkanı oldu.
2013- Kapadokya, dünyadaki en büyük seyahat rehberi yayımcısı “Lonely Planet” tarafından, “en iyi balayı güzergahı” seçildi.
2016- İçişleri Bakanlığınca FETÖ, PKK/KCK, DHKP-C ve DEAŞ bağlantılı 370 derneğin faaliyeti durduruldu.
2016- Dünyaca ünlü Kanadalı yazar, şair, söz yazarı ve şarkıcı Leonard Cohen, 82 yaşında ABD’de hayatını kaybetti.
2017- Çin’in Kaihua şehrinde yapılan Dünya Kadınlar Bocce (Petank) Şampiyonası’nda bronz madalya kazanan Hilal Çaputlu, boccede büyükler kategorisinde Türkiye’ye Dünya Şampiyonası’nda madalya kazandıran ilk sporcu unvanını aldı.
2019- Anayasa hukuku profesörü ve eski Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Mümtaz Soysal 90 yaşında İstanbul’da yaşamını yitirdi.
2020 – Güvenpark saldırısına ilişkin ikinci davada sanık Suphi Akbaş, 37 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 10 bin 276 yıl hapis cezasına mahkum edildi.
12 Kasım
1799- İlk meteor yağmuru kaydedildi.
1840- “Düşünen Adam” heykeli ile tanınan heykeltıraş Auguste Rodin Paris’te doğdu.
1877- Gazi Osman Paşa, Plevne’de teslim olmayacağını bildirdi.
1900- Uluslararası Paris Sergisi’ni 50 milyon kişi gezdi.
1927- Sovyetler Birliği’nde Troçki Komünist Parti’den çıkarıldı, Stalin başa geçti.
1929- Yeni harflerle basılan ilk Türk posta pulları kullanıma girdi.
1934- Türkiye’de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu. Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım’ı başkan yardımcılığına seçti.
1967- Türk hükümetinin, 31 Ekim’de gizlice girdiği Kıbrıs’ta, Rumların tutukladığı Türk toplumu lideri Rauf Denktaş’ın serbest bırakılmasını Kıbrıs hükümetinden istemesi sonrası Denktaş serbest bırakıldı.
1995- Sait Halim Paşa Konağı tamamen yandı.
1997- “AB-212” tipi Türk helikopteri, NATO Akdeniz Daimi Deniz Kuvvetine bağlı gemilerin müşterek eğitimleri sırasında Rodos Adası açıklarında düştü, 3 asker şehit oldu.
1999- Bolu, Düzce ve Kaynaşlı’daki 7,2 büyüklüğündeki depremde 894 kişi öldü, 4 bin 948 kişi yaralandı.
2003- TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araştırma Enstitüsü (BİLTEN) tarafından teknoloji transferi yöntemiyle üretilerek uzaya gönderilen BİLSAT uydusu görüntü göndermeye başladı.
2003- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin barış zamanı idam cezasının kaldırılmasını öngören 6. protokolünü onayladı.
2004- Arafat’ın ölümünün ardından Mahmud Abbas, Filistin Kurtuluş Örgütü lideri oldu.
2011- İtalya Başbakanı Berlusconi, parlamentoda çoğunluğu kaybetmesi nedeniyle istifa etti.
2011- Arap Birliği, Suriye’nin üyeliğinin askıya alınmasına ve Şam yönetimine yaptırım uygulanmasına karar verdi.
2011- “Kartepe” adlı deniz otobüsünü kaçıran terörist Mensur Güzel, düzenlenen operasyonla etkisiz hale getirildi. Güzel’in üzerinde bomba düzeneği bulundu.
2012- Büyükşehir Belediye Kanunu TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Yasayla Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van büyükşehir belediyesi oldu.
2012- Merkez Bankası verilerinin AA tarafından yayımlanmasına ilişkin protokol imzalandı.
2013- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Çankaya Köşkü’nde düzenlenen törenle Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e Devlet Nişanı verdi. Aliyev de Gül’e “Haydar Aliyev Nişanı” tevcih etti.
2015- Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatarlarının 1944 yılında yaşadığı sürgünü soykırım olarak kabul etti. Ülkede 18 Mayıs, “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” ilan edildi.
2015- TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde (TUG) konuşlandırılmış teleskoptan yapılan tayf gözlemlerinde “anakol yıldızı” ve “galaksi kümesi” keşfedildi.
2015- 1 Kasım’da yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi’nin kesin sonuçları açıklandı. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Sadi Güven, düzenlediği basın toplantısında, AK Parti’nin 317, CHP’nin 134, HDP’nin 59 ve MHP’nin 40 milletvekili çıkardığını bildirdi.
2016- Cumhuriyet gazetesi yönetici ve yazarları hakkında “FETÖ/PDY’ye müzahir oldukları” iddiasına ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında gazetenin İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay tutuklandı.
2017- İran-Irak sınırında 7,3 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Merkez üssü Irak’taki Halepçe ilçesi olan depremde, 450’den fazla kişi yaşamını yitirirken en az 7 bin kişi yaralandı.
